Το ωραιότερο τραγούδι για την 28η Οκτωβρίου

Αμέτρητα τα τραγούδια που γράφτηκαν για την 28η Οκτωβρίου και για το έπος του Σαράντα. Το ένα καλύτερο από τ' άλλο.

Ιδιαίτερη αξία ανάμεσά τους έχουν σίγουρα τα τραγούδια της Σοφίας Βέμπο, της τραγουδίστριας της νίκης όπως την είπαν, διότι με τα τραγούδια της ξεσήκωνε τους φαντάρους μας και έδινε κουράγιο σε όλο τον ελληνικό λαό. Ήδη μάλιστα ανεβάσαμε ένα ξεχωριστό αφιέρωμα με τα τραγούδια αυτά.

Για την 28η Οκτωβρίου όμως έχουν τραγουδήσει και μεγάλοι σύγχρονοι τραγουδιστές της χώρας μας. Ανάμεσά τους και η Μαρινέλλα, μια από τις σημαντικότερες φωνές της Ελλάδας. Κι από τα δικά της χείλη έχει ακουστεί το τραγούδι που χωρίς να θέλω να αδικήσω κανένα άλλο θεωρώ το ωραιότερο τραγούδι για τον πόλεμο του Σαράντα. Ο μελαχρινός Ναπολιτάνος...

Η Νάπολι είναι πόλη της Ιταλίας. Napoli γράφεται το όνομά της στα ιταλικά. Χτίστηκε όμως από Έλληνες!

Όπως διδαχτήκαμε πρόσφατα στο μάθημα της Ιστορίας, οι κάτοικοι της Ελλάδας πριν από 3.000 χρόνια περίπου ίδρυσαν πολλές αποικίες στην περιοχή της Κάτω Ιταλίας. Τόσες πολλές που η περιοχή αυτή να λάβει το όνομα Μεγάλη Ελλάδα. Μία από τις αποικίες των Ελλήνων ήταν και η πόλη Παρθενόπη, που λέγεται ότι ιδρύθηκε από κατοίκους της Κύμης, πόλης της Εύβοιας, γύρω στον 9ο ή 8ο αιώνα π.Χ. Η Παρθενόπη αργότερα, τον 5ο αιώνα π.Χ., ονομάστηκε Παλαιόπολις (δηλαδή παλιά πόλη) γιατί σε κοντινή απόσταση χτίστηκε η νέα πόλη, η Νεάπολις! Αυτή η πόλη σήμερα λέγεται Νάπολι, διατηρώντας ουσιαστικά το αρχαίο της όνομα, το ελληνικό.

Η Νάπολι είναι μια πανέμορφη πόλη, χτισμένη όπως όλες οι αποικίες των Ελλήνων, δίπλα στη θάλασσα. Αποτελεί μάλιστα σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ιταλίας.

Το ιδιαίτερο γνώρισμα της πόλης είναι ένα ηφαίστειο, ο Βεζούβιος, που διακρίνεται στο βάθος της φωτογραφίας. Ο Βεζούβιος είναι ένα ενεργό ηφαίστειο και λίγα χρόνια μετά τη γέννηση του Χριστού, το 79 μ.Χ., σημείωσε μια τρομερή έκρηξη και κατέστρεψε με τη λάβα του τρεις μεγάλες πόλεις που ήταν χτισμένες στους πρόποδές του, την Πομπηία, το Ηράκλειο και τη Σταβία. Η Νάπολι γλίτωσε από εκείνη τη φοβερή καταστροφή. Η καταστροφή ήρθε για τη Νάπολι πολλούς αιώνες αργότερα. Και δεν έφταιγε ο Βεζούβιος αλλά οι άνθρωποι και συγκεκριμένα ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο ίδιος πόλεμος για τον οποίο κι εμείς εορτάζουμε την 28η Οκτωβρίου.

Η Νάπολι τότε ισοπεδώθηκε. Σύντομα όμως ξαναχτίστηκε και είναι σήμερα μια πυκνοκατοικημένη σύγχρονη πόλη, όπως βλέπουμε και στη φωτογραφία.

Το τραγούδι λοιπόν της Μαρινέλας μιλάει για έναν κάτοικο αυτής της πόλης, έναν Ναπολιτάνο. Έναν μελαχρινό Ναπολιτάνο...

Οι Ιταλοί, μεσογειακός λαός και αυτοί, έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τους Έλληνες. Μάλιστα και οι δύο λαοί λένε μια παροιμία για να δηλώσουν τη μεγάλη τους ομοιότητα:

Ούνα φάτσα, ούνα ράτσα. Σημαίνει: Ίδια φάτσα (πρόσωπο), ίδια φυλή.

Ίδια φυλή βέβαια δεν είμαστε. Οι Ιταλοί είναι απόγονοι των Ρωμαίων κι εμείς των αρχαίων Ελλήνων. Αλλά με τόσες μετακινήσεις πληθυσμών ανάμεσα στις δύο χώρες, ποιος μπορεί με βεβαιότητα να ισχυριστεί πως δεν τρέχει στις φλέβες του αίμα και από τις δύο φυλές; Και ειδικά οι κάτοικοι της Κάτω Ιταλίας, της Μεγάλης Ελλάδας...

Ο Ναπολιτάνος λοιπόν της Μαρινέλας, ένας νέος στρατιώτης από τη Νάπολη, που ο πόλεμος τον έστειλε να πολεμήσει τους Έλληνες, είναι Ιταλός αλλά δεν αποκλείεται να έχει καταγωγή ελληνική! Αν μη τι άλλο, κατάγεται από μια πόλη με ελληνικό όνομα.

Ο πόλεμος δεν καταλαβαίνει τίποτε απ' αυτά. Βάζει τους ανθρώπους να σκοτώνουν ο ένας τον άλλο. Και μάλιστα νέους ανθρώπους. Στερώντας τους το δικαίωμα να ζήσουν όμορφα τη ζωή τους.

Δεν έχει μάλιστα σημασία αν ο μελαχρινός Ναπολιτάνος της Μαρινέλας έχει ελληνικό αίμα ή κατοικεί σε πόλη που έχτισαν οι παππούδες μας οι Έλληνες. Φτάνει που είναι ένα νέο παιδί κι αντί να ζήσει και να δημιουργήσει τον στέλνουν στον πόλεμο.

Σύμφωνα με τους στίχους του τραγουδιού ο Ναπολιτάνος μας ήταν πριν από τον πόλεμο μπαρμπέρης στη Νάπολι, δηλαδή κουρέας. Κι έπειτα ντύθηκε τη στολή του φαντάρου και πέρασε τη μεγάλη θάλασσα. Την Αδριατική. Και το πέλαγος που χωρίζει την Ιταλία από την Ελλάδα, το Ιόνιο πέλαγος. Το ίδιο πέλαγος που βρέχει και τη δική μας πόλη, την Ηγουμενίτσα.

Άφησε πίσω μάνα, πατέρα, αδέλφια. Ίσως και κάποιο κορίτσι που τον περίμενε να παντρευτούν. Να κάνουν οικογένεια...

Άφησε τους φίλους, το σπίτι του, όλα όσα αγαπούσε. Και έφτασε στο μέτωπο. Κρατώντας στο χέρι όπλο. Κι έτοιμος να σκοτώσει.

Απέναντι οι Έλληνες. Ο ελληνικός στρατός. Με τα όπλα κι αυτός. Έτοιμος να υπερασπιστεί την πατρίδα του από τους εισβολείς. Τις μανάδες, τους πατεράδες, τα αδέλφια. Τους φίλους και τους συγγενείς. Τα σπίτια και τον τόπο...

Ανάμεσά τους και πολλοί από τους παππούδες μας. Νέα παιδιά τότε. Ένα από αυτά και ο Πάνος. Ένας ψαράς από το Αιτωλικό. Έχει αφήσει τη βάρκα του, έχει αφήσει τα δίχτυα. Και βρίσκεται στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου.

Οι τρικυμίες της θάλασσας και τα άγρια μποφόρια της φαίνονται τώρα παιγνιδάκι. Εδώ το κρύο δεν αστειεύεται. Τα πόδια βουλιάζουν ως το γόνατο στο χιόνι. Λιγοστά τα ρούχα, ελάχιστα τα τρόφιμα. Και τα όπλα λίγα κι αυτά. Και παλιά. Πάμπτωχη και τότε η πατρίδα μας. Πιο φτωχή κι από σήμερα.

Η Ιταλία χώρα πλούσια, και τότε και τώρα. Με πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό από το δικό μας. Και ο στρατός της εξοπλισμένος με τα πιο σύγχρονα όπλα της εποχής.

Οι Έλληνες έχουν όμως ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Πολεμούν "υπέρ βωμών και εστιών". Δηλαδή για να σώσουν την πατρίδα τους. Τις εστίες, δηλαδή τα σπίτια τους, και τους "βωμούς", που συμβολίζουν τα ιερά κάθε λαού. Αυτούς τους βωμούς που άλλοτε οι άποικοι, φεύγοντας για τις νέες τους πατρίδες, κρατούσαν μαζί τους φυλαχτό το ιερό τους πυρ. Για να ανάψουν τους καινούριους βωμούς, στην αποικία.

Και ήταν αυτό το πυρ, η φωτιά δηλαδή, ο δεσμός αγάπης με την πατρίδα, με τη μητρόπολη. Κι ασέβεια μεγάλη θεωρούσαν να εμπλακεί σε πόλεμο η αποικία με τη μητρόπολη ή και το αντίθετο.

Τώρα, οι αρχαίοι βωμοί πάνε αιώνες που έσβησαν. Και οι δάδες με το ιερό πυρ ούτε που καπνίζουν πια. Τώρα καπνίζουν τα κανόνια. Και σπέρνουν πυρωμένα βλήματα. Και τα τουφέκια. Και στέλνουν σφαίρες καυτές...

Εκεί συναντιούνται τα δύο παιδιά. Ο Ιταλός και ο Έλληνας. Και χιλιάδες άλλα νέα παιδιά. Στην κόλαση του πολέμου.

Οι Ιταλοί είναι λαός που αγαπάει πολύ τη μουσική. Τώρα όμως κανένας τους δεν τραγουδάει. Τραγουδάνε τα μυδράλια, τραγουδάνε οι όλμοι. Τραγουδάνε οι βόμβες των αεροπλάνων. Και το τραγούδι τους λέγεται θάνατος.

Οι Ιταλοί αγαπάνε πολύ και τα μακαρόνια. Είναι το εθνικό τους φαγητό. Έστω και αν το όνομά τους είναι ελληνικό... αρχαίο ελληνικό μάλιστα.

Οι Έλληνες ξέρουν την αδυναμία των Ιταλών στα μακαρόνια. Και τώρα, στις μαύρες ώρες του πολέμου, έτσι τους αποκαλούν. Μακαρονάδες! Και γελάνε. Το έχουν αυτό οι Έλληνες. Να γελάνε μπροστά στον κίνδυνο. Ακόμη και του θανάτου. "Με το χαμόγελο στα χείλη πάνε οι φαντάροι μας μπροστά. Και κάνουν τους Ιταλούς ρεζίλι!" όπως τραγούδησε η μεγάλη Σοφία Βέμπο.

Τη στιγμή όμως που ο μελαχρινός Ναπολιτάνος συναντήθηκε με τον Πάνο, τον ψαρά από το Αιτωλικό, την τραγούδησε η Μαρινέλλα. Και ήρθε η ώρα να ακούσουμε το τραγούδι. Χωρίς άλλα σχόλια. Και με το ρεφραίν να πυροβολεί το νου και την καρδιά μας...

Μελαχρινέ Ναπολιτάνο
ο πόλεμος είναι φριχτός
εσύ μαχαίρωσες τον Πάνο
μετά σε σκότωσε κι αυτός

Τώρα κοιμάστε αγκαλιασμένοι
όπως το θέλησε ο θεός
να 'ναι οι λαοί αδελφωμένοι
Μαύροι , λευκοί , ένας λαός

Εσύ στη Νάπολη μπαρμπέρης
κι αυτός ψαράς στο Αιτωλικό
να μάθεις δεν θα καταφέρεις
πώς φτάσατε στο φονικό

Τώρα κοιμάστε αγκαλιασμένοι
όπως το θέλησε ο θεός
να 'ναι οι λαοί αδελφωμένοι
Μαύροι , λευκοί , ένας λαός